آینده مصرف گوشت و جایگزینهای آن در سالهای اخیر به یکی از بحثهای اصلی محافل علمی، اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است. رشد جمعیت، دغدغههای زیستمحیطی، مسائل سلامت و حقوق حیوانات باعث شدهاند گزینههایی مانند گوشت کشتشده (Cultured Meat) و گوشتهای گیاهی (Plant-based Meat) بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرند.
چرا الگوی مصرف گوشت در حال تغییر است؟
۱. رشد سریع جمعیت جهانی
بر اساس پیشبینی UNEP، تا سال ۲۰۵۰ میزان مصرف گوشت در جهان حدود ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت. این روند فشار قابلتوجهی بر منابع و روشهای فعلی تولید گوشت وارد میکند.
۲. فشار بر منابع طبیعی
تولید گوشت سنتی نیازمند مقادیر زیادی آب، زمین و انرژی است. طبق گزارش FAO، دامداری یکی از پرمصرفترین شیوههای تولید غذا به شمار میرود.
۳. نقش دامداری در انتشار گازهای گلخانهای
تحقیقات منتشرشده در Nature نشان میدهد دامداری سهم قابلتوجهی در تغییرات اقلیمی و انتشار گازهای گلخانهای دارد.
۴. نگرانیهای مرتبط با سلامت
بر اساس گزارش Harvard Gazette، مصرف مداوم گوشت قرمز با افزایش خطر بیماریهای قلبی و برخی سرطانها در ارتباط است.
۵. مسائل اخلاقی و رفاه حیوانات
موضوع کشتار صنعتی دام، یکی از چالشهای اخلاقی مطرح در سالهای اخیر بوده است. MIT Technology Review نیز به این دغدغهها پرداخته است.
گوشت کشتشده چیست و چگونه تولید میشود؟
گوشت کشتشده با استفاده از سلولهای بنیادی حیوانات و در محیط کنترلشده آزمایشگاهی رشد میکند. در این روش، بدون نیاز به کشتار حیوان، گوشت واقعی با بافت پروتئینی مشابه تولید میشود.
مزایای گوشت کشتشده
کاهش آلودگی و مصرف منابع
تولید بدون کشتار حیوانات
امکان تولید در مقیاسهای کوچک تا صنعتی
(ScienceDirect)
چالشهای فعلی
هزینه تولید بالا
نگرانیهای فرهنگی، مذهبی و بهداشتی
تفاوت احتمالی در طعم و بافت
(BBC Future)
آینده بازار گوشت در جهان
سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ غذایی در آمریکا و اروپا روی تولیدات نوین گوشت رو به افزایش است (CNBC).
برخی کشورها مانند هلند و سنگاپور مجوز فروش محدود گوشت کشتشده را صادر کردهاند (Reuters).
در مقابل، کشورهایی از جمله فرانسه و ایتالیا با این فناوری مخالفت کردهاند (Guardian).
جایگاه فرهنگی و مذهبی
در ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی، موضوع گوشت کشتشده بیش از هر چیز به حکم شرعی آن وابسته است. برخی فقها معتقدند اگر سلول اولیه از حیوان حلال گرفته شود و فرایند تولید پاک باشد، مصرف آن میتواند مجاز باشد؛ اما هنوز نظر یکپارچهای وجود ندارد (ایسنا، همشهری آنلاین).
آینده غذاهای جایگزین و محصولات گیاهی
بازار جایگزینهای گیاهی با سرعتی چشمگیر در حال گسترش است. شرکتهای بینالمللی سرمایه زیادی به تولید گوشتهای گیاهی اختصاص دادهاند و رسانههای مطرحی مانند NYTimes و National Geographic به این روند پرداختهاند.
آیا گوشت سنتی از سفرهها حذف میشود؟
جواب کوتاه: خیر.
گوشت سنتی همچنان جایگاه خود را در فرهنگ غذایی حفظ خواهد کرد؛ اما فشارهای زیستمحیطی، اقتصادی و اخلاقی باعث میشود مصرف آن کاهش پیدا کند و تولیدات جایگزین سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند.
جمعبندی
گوشت سنتی بهطور کامل حذف نخواهد شد.
مصرف آن به دلیل اثرات زیستمحیطی و دغدغههای اخلاقی کاهش مییابد.
آینده سفرهها ترکیبی از گوشت سنتی، گوشت کشتشده و محصولات گیاهی خواهد بود.
این ترکیب میتواند راهی پایدارتر و سالمتر برای تغذیه جمعیت رو به رشد جهان فراهم کند.