از اولین دیدار که دو نفر دلداده شیفته یکدیگر می شوند تا وابستگی، عادی شدن روابط و حتی سیر شدن از هم در اثر ترشح هورمون های مختلفی است که به ترتیب نقش خود را در رابه ایفا می کنند.
مرحله اول شهوت
هورمون های جنسی یا استروئیدی
در اولین برخورد، بر اثر ترشح هورمون های جنسی تستوسترون، استروژن و پروژسترون که از طریق فرومن های موجود در بوی عرق و مواد مترشحه از غدد لنفاوی که از نواحی زیربغل، پشت لاله گوش، زیر گردن و اطراف آلت تناسلی ترشح می شوند، دو طرف به شدت جذب هم شده، سپس توسط زبان بدن، پیام های دیداری و فرکانس های مغزی اطلاعات کدگذاری شده ای را رد و بدل کرده و اگر سیستم مغزی شان بتواند این اطلاعات را رمزگشایی کند، احساس خاص و غریبی را تجربه می کنند.
فنیل اتیل آمین
این هورمون که مانند یک سونامی توفنده سرزمین وجوی دو دلداده را تسخیر می کنند مولکول عشق یا هورمون تبادل سریع نام دارد که از گروه آمفتامین ها بوده، بسیار محرک ولی کم دوام است. ترشح این هورمون با برخورد دو نگاه، تبادل کامی یا لمس جسمی شروع به فوران می کند. ازجمله آثار آن افزایش تمرکز، کاهش خستگی، اشتها و خواب است که در یک کشش عجیب، طرفین احساس می کنند در آسمان عشق به سوی هم به پرواز در می آیند. همچنان که میزان ترشح و پایداری این هورمون در بدن به صورت ناگهانی و توفنده شروع می شود، به همان نسبت هم ناپایدار بوده و پس از آغاز؛ در دیدارهای بعدی سیر نزولی پیدا کرده و ماموریت ادامه رابطه به هورمون های دیگری سپرده می شود.
مرحله دوم مجذوبیت
آدرنالین و کورتیزول هورمون های آماده باش
این هورمون های جزو آمفتامین ها بوده و به شدت محرک هستند و دستور واکنش های لازم مانند حمله یا فرار را در شرایط هیجانی، ترس و اضطراب به بدن می دهند. پس از دیدار اولیه و در صورتی که نگاه، خنده یا سیگنالی از فرد مقابل دریافت شود، با ترشح این هورمون ها به خون، فعالیت مغزی افزایش یافته و احساسات خاصی مانند اضطراب و هیجان به فرد دست می دهد که همان دلباختگی نام دارد و فرد علائمی مانند تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، خشکی دهان و آزادی فرومن ها از پوست که می تواند طرف مقابل را اغوا نماید را تجربه می کند.
دوپامین و نورابی نفرین هورمون های شیفتگی و سرخوشی
با آغاز رابطه، این دو هورمون وارد عمل می شوند. کار دوپامین ایجاد سرخوشی و کار نوراپی نفرین تمرکز و جهت بخشی فکر و انرژی فرد به سوی معشوق است که موجب شادی، اشتیاق، بی اشتهایی و تمرکز می گردد. این هورمون ها کاری می کنند که احساس کنیم دنیا به کام ما می چرخد و سرشار از انرژی هستیم، روی ابرها سیر می کنیم و می توانیم ساعت ها با طرف مقابل حرف بزنیم. هرچه محدودیت بیشتری برای وصال داشته باشیم، ترشح این هورمون ها بیشتر شده و کشش ما به سوی او نیز شدیدتر می شود.این هورمون ها موجب تقویت تمرکز، حافظه کوتاه مدت، بیش فعالی و بی خوابی شده و دو طرف به شدت روی رابطه خویش متمرکز می شوند و اغلب به چیزهای دیگر بی توجه شده و لذا ایرادات محبوب از دیده محو می شود. نوراپی افرین مسئول تبدیل احساس شیفتگی به ارتباط جنسی است و دوپامین موجب افزایش لذت ارتباط جنسی و میل دوباره به آن می شود.
سروتونین هورمون عقلانیت و ارزیابی
ترشح سروتونین موجب انتقال صحیح این روند عصبی، افزایش محبت، تفکر منطقی، تمرکز، کارایی، سرحالی و تمایل جنسی و همچنین موجب ترمیم زخم های روحی و حتی جسمی می شود. در واقع بین شیفتگی و ترشح سروتونین رابطه معکوس وجود دارد؛ یعنی هرچه رابطه آتشین باشد، میازن ترشح سروتونین و عقلانیت کمتر می شود.
مرحله سوم تعلق یا وابستگی
اکسی توسین هورمون محبت، مراقبت و تعهد
اکسی توسین وظیفه اجتماعی شدن، تعلق و سازگاری با دیگران را برعهده داشته و اعتماد و بخشندگی را بین افراد خصوصا زوجین به جریان می اندازد. اکسی توسین روند حافظه را ترمیم نموده و باعث افزایش عملکرد مغز می شود. این هورمون تنظیم کارکردها و عواطف زنانه ازجمله شیردهی و لذت جنسی را برعهده دارد و ترشح آن در هنگام ارگاسم، پیوند عاطفی بین زوجین را افزایش می دهد. میزان آن در زن ده برابر مرد است که عامل اصلی مهر و عاطفه مادری، ارتباط کلامی و پیوند و همدلی زنانه است.
اندورفین هورمون اشتیاق با هم بودن
با فروکش کردن شور و هیجان ناشی از هورمون های محرک و عادی شدن زندگی در این مرحله مغز شما شروع به تولید اندورفین می کند. این هورمون برعکس آمفتامین ها یعنی دوپامین و نوراپی نفرین که بیشتر محرک هستند، شبیه مورفین است و حالت مخدر و آرام بخش دارد که متضمن یک زندگی مشترک خوب و توام با آرامش است. ترشح این هورمون موجب افزایش طول عمر می شود؛ به همین خاطر است که طول عمر افراد متاهل بیش از افراد مجرد است.
وازوپ رسین هورمون وفاداری
وازوپ رسین هورمون تعهد زندگی است. میزان آن در بدن زنان بیش از مردان است که هنگام نزدیکی جنسی به اوج خود می رسد. در اوایل آشنایی و ازدواج در بدن مرد در حداکثر میزان خود قرار دارد که با گذشت زمان به تدریج از میزان آن و تعهدمندی مرد کاسته می شود؛ مگر اینکه آگاهانه در پویایی و متعادل نگه داشتن آن کوش باشد. امروزه با سنجش میزان این هورمون می توان تعهد افراد را به زندگی تخمن زد.
برای ترشح مداوم هورمون های عشقی باید زوجین دینامک و فعال باشند و هوشمندانه عشق خود نسبت به هم را شارژ نمایند تا مغز دستور ترشح کافی آنها را بدهد و گرنه با تعطیلی ترشح آنها عشق نیز ناپدید خواهد شد؛ لذا برای تداوم عشق لازم است زن و مرد خلاق باشند و با تعامل سازنده، پذیرش، قدرشناسی، تایید، تحسین، توجه، مصاحبت و همدلی از بودن در کنار هم لذت ببرند اینجاست که می گوییم عشق ساختنی است نه خواستنی.